Оқу-ғылыми нан орталығының қызмет етуі ірі жетістіктердің бірі болып табылады және университеттің ғылыми зерттемелерін өндіріске енгізуге, Қазақстанның жетекші компаниялары өкілдерімен семинарлар мен шеберлік сабақтарын өткізуге зор мүмкіндіктер ашады. Соңғы бес жылда республиканың тағам және жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарына дәнді-бұршақты дақылдардың технологиялық, тұқымдық артықшылықтарын, нанның сапасын жақсарту бойынша онға жуық инновациялық жобалар ұсынылды, олардың бесеуі өндіріске енгізілген. Олардың ішінде – «Алтын Диірмен» АҚ-ндағы жарықты аспирацияның жетілдірілген жүйесі, «KazBestGray» ЖШС-ндегі астық пен қамырды өңдеудің ионоозондық технологиясы, «Ақсай» ЖШС-ндегі бидай нанының жаңа түрлерін өңдіру технологиясы.
Орталық бидайдың жұмсақ және қатты сорттарының ұнынан (желімтігі 26-32% жоғары сортты нан пісіретін ұн) ұсақ кесілген макарон өнімдерін өндіруге арналған жартылай автоматты шағын желісімен жабдықталған. Шағын желі ПМИ 02 маркалы макарон өнімдерінің прессынан және ШС 1 маркалы екі кептіру шкафтарынан тұрады. Желінің қосымша жабдықтарына У-01 маркалы бөлшектеп өлшеп-қаптайтын жартылай автомат және МП-03 маркалы ұн елеуіш кіреді.
Қосбункерлік ПМИ 02 макарон өнімдерінің прессы қамырды араластыруға, бидайдың кез келген сорттарының ұнынан макарон өнімдерін қалыптауға, кесуге және алдын ала құрғатуға арналған. ШС-1 маркалы кептіру шкафы бастапқы 36,2% ылғалдықтан 19% қалдық ылғалдығына дейін макарон өнімдерін кептіруге арналған. Макарон өнімдерін кептіру оларды ыстық ауамен мәжбүрлі үрлеу арқылы іске асырылады. Кептіру шкафы жартылай автоматты режимде жұмыс істейді. Температуралық режим автоматты түрде сақталып тұрады.
Оқу-ғылыми макарон орталығы университет ғалымдарының ғылыми зерттемелерді өндіріске енгізуге; семинарлар мен шеберлік сабақтарын өткізуге; докторанттар, магистранттар мен студенттердің зертханалық және зерттеу жұмыстарын жүргізуге зор мүмкіндіктер береді.
2013 жылдың 18 қазанында Алматы технологиялық университетінде «АТУ» АҚ серіктес университеттерінің шетелдік ғалымдары мен зерттеушілерінің қатысуымен ет өңдеу бойынша оқу-ғылыми орталығы салтанатты түрде ашылды.
Ашылу салтанатына Қазақстанның, Ресейдің, Украинаның жетекші университеттері мен ғылыми орталықтарынан қонақтар, «АТУ» АҚ әкімшілігі мен ПОҚ, сондай-ақ «Тағам өнімдерінің технологиясы» кафедрасының оқытушылары, студенттер, Қазақстанның тамақ саласындағы алдыңғы қатарлы кәсіпорындарының өкілдері қатысты. Құрметті қонақтар сапалы білім алудың, инновациялық технологияларды зерделеудің, халық үшін функционалдық мақсаттағы өнімдерді әзірлеудің басты шарттарының бірі ретінде ет өңдеу жөніндегі оқу-ғылыми орталықтың маңыздылығын жоғары бағалады.
«Ет өңдеу бойынша құрылған оқу-ғылыми орталық» университет ғалымдарының ғылыми әзірлемелерін өндіріске енгізу, семинарлар мен мастер-кластар өткізу үшін үлкен перспективалар ашады. Орталықта студенттер, магистранттар және докторанттар үшін ет өндірісінің технологиясы бойынша зертханалық және зерттеу жұмыстары жүргізіледі.
«Ет өңдеу жөніндегі оқу-ғылыми орталықтың» жұмыс істеуі Қазақстан Республикасының тамақ өнеркәсібін кадрлық және ғылыми-инновациялық қамтамасыз ету үшін жоғары білікті мамандарды даярлауды және білім беруді, ғылымды, өндірісті және үздік халықаралық тәжірибені интеграциялау негізінде ғылыми зерттеулер жүргізуді жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Орталық шұжық және ет өндірісіндегі соңғы жетістіктерді ескере отырып жабдықталған. Етті қайта өңдеудің толық циклі ұйымдастырылған: бөлшектеу, сүйегінен ажырату, сіңірінен ажырату, шикізатты тұздау, турама жасау, қалыптау, термоөңдеу және дайын шұжық өнімдері мен ет өнімдерін сақтау процестері.
Орталық келесі жабдықтармен жабдықталған: термокамера (УК-3/1М100), КХН-9 тоңазытқыш камера, LaMinerva АЕ-22 ет тартқыш үстел, LaMinerva CE INS/32 гидравликалық шприц, haminerva C/E mm-30 үстел турама араластырғышы, Talsa K15 куттер, қолинъектор, Suhner VT-20 үстел вакуумдық массажер, вакуумдық орауыш, «Корунд-клип» 1-25р үстел клипсаторы, өндірістік үстелдер, шикізатты жууға арналған 2 секциялы жуу ваннасы және т.б.
Ет өнімдерін өндіру бойынша технологиялық желі
«Тағам өнімдерінің технологиясы» кафедрасының жетістіктері
Орталықта құрылған Жас ғалымдардың ғылыми әзірлемелері әртүрлі байқаулар мен көрмелерге тек республикалық қана емес, халықаралық деңгейде де үнемі қатысады. Магистранттар мен докторанттардың өнімдері жыл сайын Ресейдің «Алтын күз» (Ресей, Мәскеу қ.) агроөнеркәсіптік көрмесінде, «сүт және ет индустриясы» халықаралық көрмесінде, «Қараөткел», «Алтын дастархан», «Kazakhstan Food Market» және т.б. отандық көрмелерде алтын, күміс және қола медальдармен, сондай-ақ құрмет грамоталарымен марапатталады.
Алматы технологиялық университетінің «Тағам өнімдерінің технологиясы» кафедрасында 2012-2014 жылдары «Ауыл шаруашылығы малдары сүтін терең өңдеу бойынша инновациялық технологияларды әзірлеу және енгізу» ғылыми-зерттеу жобасы орындалды (жетекшісі – ҚР ҰҒА академигі, х.ғ.д., профессор Кулажанов К.С., «АТУ» АҚ президенті) (ҚР БҒМ тапсырыс берушісі), қаржыландыру көлемі 60 млн. теңге, оның үш кезеңі сарапшылардан жоғары көрсеткіштерге ие болды, аралық және қорытынды есептер ҚР БҒМ-мен сәтті бекітілді. ҒЗЖ қорытындысы бойынша ҚР ИДМ ТРМК тізіліміне бекітілген және енгізілген ҚР 6 алдын ала стандарттары әзірленді. 2013-2015 жылдары қаржыландыру көлемі 20 млн.теңге болатын «Жаңа бактериялық композициялар мен толтырғыштарды пайдалана отырып жартылай қатты ірімшіктердің инновациялық технологиясын әзірлеу» (жетекшісі-ҚР АШҒА академигі, т.ғ.д., профессор Алимарданова М.К.) (ҚР БҒМ тапсырыс берушісі) ғылыми – зерттеу жобасы орындалды, оның үш кезеңі сарапшылардан жоғары көрсеткіштерге ие болды,аралық және қорытынды есептер ҚР БҒМ-мен сәтті бекітілді. ҒЗЖ қорытындысы бойынша «Алматы» жартылай қатты ірімшік өндірісінің технологиялық регламенті» НҚ әзірленді. Ғылыми жұмыстар экономикалық тиімділігі жоғары және тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарында практикалық іске асырыла отырып аяқталды. Осы ғылыми-зерттеу жобалары шеңберінде сүт өнімдерін өндіруге арналған технологиялық жабдық сатып алынды, орталықтың жобасы жасалды, технологиялық жабдықты монтаждау және іске қосу-жөндеу, сүт өнімдерін іске қосу және сынамалық өндіру жүргізілді, оны «Тағам өнімдерінің технологиясы»кафедрасының профессоры М. К. Алимарданова жүзеге асырды.
2015 жылдың 30 қазанында Алматы технологиялық университетінде ХҒПК және ҚР Тұңғыш Президенті күніне арналған III Форум аясында «Сүт өңдеу бойынша оқу-ғылыми орталықтың» салтанатты ашылуы өтті. Ашылу салтанатына Қазақстанның, Ресейдің жетекші университеттері мен ғылыми орталықтарынан қонақтар қатысты.
Сүт өңдеу оқу-ғылыми орталықтың ашылуы ("Смак" ЖШС Бас директоры Таласов Е.Т., жоба жетекшісі профессор Алимарданова М. К., меңгеруші). Воронеж мемлекеттік Инженерлік технологиялар университетінің бөлімі, т. ғ. д., профессор Шахов В. В.
Сүтті қайта өңдеу бойынша оқу-ғылыми орталығы ашыған сүт өнімдерін, сүзбе, ірімшік және балмұздақ жасауға арналған. Онда мынадай жабдық түрлерімен жабдықталған 3 технологиялық желі орнатылған: сүт және қышқыл сүт өнімдеріне арналған танктер, сепаратор, бертоли гомогенизаторы, қыздырғыш, өлшеп-орау автоматы, тығындау автомат-тапаншасы, ортадан тепкіш сорғы, ірімшік пен сүзбеге арналған автоматтандырылған кешен, моцарелла ірімшігіне арналған қондырғы, ірімшік пресі, шағын ірімшік қайнатқыш, миксер, фризер, жуу ваннасы, үстелдер мен стеллаждар.
Сүт өнімдерін өндіру жөніндегі технологиялық желі
Орталыққа келіп түсетін шикізат-сүт сапасын анықтау бойынша талдаулар жүргізу үшін зертхана қарастырылған, онда титрленетін қышқылдықты, температураны, тазалықты, ыстыққа төзімділікті анықтауға арналған зертханалық қондырғылар, шикізаттың белсенді қышқылдығын талдау үшін рН-метр, биохимиялық талдаулар жүргізуге арналған Jenway аспабы, термостат, сору қондырғысы, Таразы және т.б. орнатылған.
«Сүтті қайта өңдеу жөніндегі оқу-ғылыми орталығында» ғалымдар сүт қышқылды өнімдердің жаңа түрлерін: йогурттарды, сүзбелерді, ірімшіктерді, түрлі сұрыптамадағы балмұздақтарды және рецептураларды өндіру режимдері мен тәсілдерін пысықтауды, оның ішінде ұлттық сүт өнімдерін, сондай-ақ студенттер, магистранттар мен докторанттар үшін сүт және сүт өнімдерінің технологиясы бойынша зертханалық және зерттеу жұмыстарын жүргізеді.
Студенттердің, магистранттардың және докторанттардың ғылыми-зерттеу жұмыстары
«Астық қоспаларын өндірудің оқу-ғылыми орталығы» 2016 жылы Қазақстанның астық өңдеу кәсіпорындарында астық өнімдерін байытуға арналған отандық функционалды астық қоспаларының технологиясын енгізу мақсатында коммерцияландыру жобасына (2016 жылғы 14 қазандағы № 217 келісімшарт) байланысты құрылды.
2016 жылдың қазан айында «Астық қоспаларын өндірудің оқу-ғылыми орталығының» ашылуы өтті, оның ашылу салтанатына Қазақстанның жетекші университеттері мен ғылыми орталықтарынан қонақтар, «АТУ» АҚ әкімшілігі мен профессорлық-оқытушылық құрамы қатысты.
«Астық қоспаларын өндірудің оқу-ғылыми орталығының» ғалымдары сатып алынған технологиялық жабдықтар бойынша астық қоспаларын өндірудің технологиялық режимі мен параметрлерін келесі ассортиментте әзірледі: «Керемет жетілік», «Алтын қоспасы», «Протеин қоспасы», «Емдік өскіндер», «Омега 6».
Қаптамадағы астық қоспалары
Сондай-ақ, «АТУ» АҚ ғалымдары – Кулажанов Т.К., Кизатова М.Ж., Пронина Ю.Г., Набиева Ж.С., Изтаев А.И., Гумаров Б.С., Нургожина Ж.К. 2019 жылдың 26 шілдесінде жарияланған № 30 бюллетень № 33792 «Нан өнімдерін байытуға арналған астық қоспаларының құрамы (нұсқалары)» патентін алды.
«Астық қоспаларын өндірудің оқу-ғылыми орталығы» келесідей үлкен болашақты айқындайды: астық қоспаларының жаңа түрлерін игеру, өндіріске университет ғалымдарының ғылыми әзірлемелерін енгізу және басқалары. Оқу-ғылыми орталық студенттерге, магистранттарға және докторанттарға әр түрлі астық қоспаларын алу технологиясы бойынша зертханалық және зерттеу жұмыстарын жүргізеді.
«Астық қоспаларын өндірудің оқу-ғылыми орталығында» келесі құрылғылар мен жабдықтар орнатылған:
Қаптағыш аппарат
Жуу мәшинесі
Кептіргіш шкафтар
2019 жылдың 23 қазанында «Құрама жем өндірісінің оқу-ғылыми орталығының» салтанатты ашылуы өтті, оның ашылу салтанатына мынадай қонақтар қатысты: Қазақстанның жетекші университеттері мен ғылыми орталықтарының қонақтары, Алматы қаласы Әуезов ауданының әкімі Сайран Сайфеденов, «АТУ» АҚ әкімшілігі мен профессорлық-оқытушылық құрамы.
«Құрама жем өндірісінің оқу-ғылыми орталығы»: студенттермен, магистранттар және докторанттармен ғылыми практикалық зерттеу сабақтарын өткізуге; кафедралар және ғылыми зертханалармен ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындауға арналған. Бұл орталықта университеттің жас ғалымдарының ғылыми әзірлемелері өндіріске енгізіліп, семинарлар мен шеберлік сыныптары өткізіледі.
«Құрама жем өндірісінің оқу-ғылыми орталығы» үлкен мүмкіндіктер ашады: құрама жемнің жаңа түрлерін игеру, университет ғалымдарының ғылыми әзірлемелерін өндіріске енгізу және т.б. Оқу-ғылыми орталық студенттерге, магистранттарға және докторанттарға арналған құрама жем өндірісінің технологиясы бойынша зертханалық және зерттеу жұмыстарын жүргізеді.
«Құрама жем өндірісінің оқу-ғылыми орталығында» келесі жабдықтар орнатылған:
- қуаттылығы 1 т/сағ болатын АҚ-1000 жем қондырғысы жануарлардың, құстардың, балықтардың әр түрлі топтары мен санаттары үшін жоғары сапалы ұнтақтау және араластырумен әр түрлі рецепттегі борпылдақ құрама жемдердің тәжірибелік партияларын әзірлеуге арналған. Бөлімге мыналар кіреді: астық пен ақуыз шикізатын пневматикалық алуға арналған ұшты икемді шланг, тас сепараторы, діріл сепараторы, ұнтақтағыш, салмақ өлшегіш, араластырғыш, премикстер мен минералды шикізаттарды толтыруға арналған қабылдау науасы;
- қуаттылығы 180-400 кг/сағ болатын MUZL180 түйіршіктеуіш борпылдақ жемнен әртүрлі диаметрлер мен өлшемдердегі түйіршіктелген жем өндіруге арналған;
- қуаттылығы 100 кг/сағ болатын экструдирленген жем өндіруге арналған жемдік экструдер;
- зертханалық ұнтақтағыштан, микроэлементтерді өлшеуге арналған электронды таразылардан, толтырғышты өлшеуге арналған аналитикалық таразыдан, қоспаның максималды біртектілігіне қол жеткізу үшін толтырғыштың массасында, сондай-ақ електе микроэлементтерді толтырғышпен кезең-кезеңмен араластыруға арналған үш араластырғыштан тұратын премикстер өндірісі желісі;
- құрама жем және басқаларының түйіршіктелуін және ұсақталуын анықтауға арналған құрылғы.
«Құрама жем өндірісінің оқу-ғылыми орталығының» негізгі құрылғылары мен қондырғылары
Құрама жем қондырғысы АК-1000
Гранулятор MUZL180
Ферментер
Құрама жемнің түйіршіктерінің ұсақталуын анықтауға арналған құрылғы
Әмбебап астық тазартқыш УШЗ – 1
Құрама жемдерге арналған зертханалық араластырғыш
Астық және құрама жемдерге арналған елегіш
Премикс өндіру желісі
Оқу мейрамханасы – бұл білім алушыларды практикаға бағытталған оқытуды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін нақты жұмыс істейтін кәсіпорын режимінде оқу процесін ұйымдастыру нысаны. Бұл білім беру технологиясының мақсаттарының бірі студенттердің кәсіби маңызды жеке қасиеттерін дамыту болып табылады: шығармашылық қабілеттер мен бастамалар, сыни ойлау, өзін-өзі бағалау, қабылданған шешімдер үшін жауапкершілік.
Білім беру технологиясы төмендегілерге бағытталған:
- кәсіптік циклдің теориялық пәндері мен өндірістік оқыту, өндірісте жұмыс істеу практикасы арасындағы алшақтықты жою;
- университет түлегінің құзыреттері мен жұмыс берушілердің сұраныстары, нақты өндірістік жағдайлар арасындағы қайшылықтарды жою;
- білім алушылардың шығармашылық қабілеттерін, дербестігі мен бастамаларын дамыту, олардың жұмыспен қамту нарығында өз орнын таба білуі.
Кафедраның мақтанышы-өзінің «Оқу мейрамханасы» және «Қоғамдық тамақтану өнімдерін өндіру бойынша оқу-ғылыми орталығы» болуы болып табылады. Орталықтарда оқыту тамақ өнімдерін өндіру бойынша практикалық дағдыларды алуға мүмкіндік береді. 35 орындық «Оқу мейрамханасы» қызмет көрсету саласына қажетті заманауи жабдықтармен жабдықталған.
«Оқу мейрамханасы»
«Қоғамдық тамақтану өнімдерін өндіру бойынша оқу-ғылыми орталығында» және «Оқу мейрамханасында» білім алушылардан теориялық сабақтардан алған білімдері бекітіледі және ұжымда қарым-қатынастың психологиялық дағдылары қалыптасады. Кәсіптік білім беру процесінде білім беру технологиясы болашақ жас тамақтану технологтары алған білімдерін, дағдыларын және дағдыларын тәжірибеде сәтті қолдана алатын жағдайда сәтті жүзеге асырылуы мүмкін.
Болашақ жас мамандардың қажетті құзыреттіліктерін қалыптастыру үшін олар:
- пәнаралық курстарды оқу кезінде негізгі білім алу;
- алған білімдерін теориялық сабақтарда және өндірістік тәжірибеде қолдану;
- қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарында жұмыс істеу дағдылары мен білімдерін қолдану керек.
«Қоғамдық тамақтану өнімдерін өндіру жөніндегі оқу-ғылыми орталығын» және «Оқу мейрамханасын» құрудың негізгі қағидаттары:
- «Қоғамдық тамақтандыру өнімдерін өндіру жөніндегі оқу-ғылыми орталық және «Оқу мейрамханасы» – қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары – кафелер мен мейрамханалар үшін кадрларды толыққанды даярлауға бағытталған белгілі бір қызмет түрі. Оқу-ғылыми орталықта жұмыс орындарының қажетті саны бар оқшауланған жұмыс үй-жайы болады;
- оқу-ғылыми орталықтағы жұмыс уақытында әрбір білім алушыда дербес жұмыс учаскесі болады, сондай-ақ белгілі бір мерзімде орындалуға тиіс жұмыс көлемі айқындалады;
- әрбір жұмыс орны өндірістік, санитариялық-гигиеналық талаптарға және нормативтік құжаттамаға сәйкес қажетті жабдықпен жасақталады;
- оқу-ғылыми орталықта жалпы басшылықты оқытуды жүргізетін арнайы пәндер оқытушылары жүзеге асырады;
- білім алушылар зертханалық сабақтарда оқу-ғылыми орталықтың жабдықтарын, құралдары мен құралдарын пайдаланады;
- білім алушылар оқытушының басшылығы мен практикалық сабақтарда оқытудың теориялық бөлігінде алған білімдерін пысықтайды, бекітеді және жетілдіреді. Мамандық стандарты негізінде білім алушылар орындауға тиісті іс-әрекеттер (функциялар) тізбесі және функциялардың орындалуын растайтын құжаттар тізбесі жасалды.
«Оқу мейрамханасында» дастарқан жаю
«Қоғамдық тамақтану өнімдерін өндіру бойынша оқу-ғылыми орталығының» ашылуы
Университеттің жоғары білікті мамандарды даярлау үшін бірегей оқу-материалдық базасы бар. Оған жақсы жабдықталған шеберханалар мен зертханалар кіреді.
Оқу-өндірістік орталықтар жаңа буынның инновациялық жабдықтарымен жабдықталған, онда студенттер өздерінің теориялық білімдерін бекітеді және кәсіби шеберліктерін жетілдіру бойынша практикалық дағдыларын дамытады.
Студенттердің кәсіби деңгейін арттыру үшін оқу-өндірістік цехтарда шеберлік сыныптары мен семинар-тренингтер өткізіледі. Студенттер оқу-өндірістік цехтарда өздерінің практикалық дағдыларын шеберлікпен және біліктілікпен пысықтайды.
«Қоғамдық тамақтандыру өнімдерінің технологиясы» пәні бойынша зертханалық сабақтар
Кез келген ЖОО-ның тиімді өміршеңдігінің негізінде мектеп оқушылары, кәсіптік колледждер арасында Мамандық таңдау және кәсіби және әлеуметтік табысқа жету үшін талапкерлердің жеке қасиеттерін қалыптастыру үшін кәсіптік бағдар жатыр.
2019 жылы «Қоғамдық тамақтану өнімдерін өндіру жөніндегі оқу-ғылыми орталығында» Алматы қаласының оқушылары мен колледж оқушылары үшін мастер-класс өткізілді.
2019 жылдың 20 сәуірінде шақырылған оқушылар мен колледж білім алушылары үшін «Тағам өнімдерінің технологиясы» кафедрасы «Дайын тағамдарды рәсімдеу кезінде шынайы тағамдық гүлдерді пайдалану» тақырыбында мастер-класс ұйымдастырды. Мастер-класс профессор Таева А.М., қауымдастырылған профессор Кененбай Ш.Ы. сениор-лектор Капбасова А.М. және «ТІАМО» мейрамханасының бас аспазы Акбаров Ринат жетекшілігімен «Қоғамдық тамақтану өнімдерін дайындау технологиясы» ғылыми зертханасында өтті.
Мастер-класстар мамандық таңдау кезіндегі құралдардың бірі ретінде
Осы мастер-классты өткізу кезінде заманауи тағамдарды ресімдеу кезінде тірі тағамдық гүлдерді пайдалану көрсетілді, Білім алушылар жұмыс процесіне тартылды, онда үлкен қызығушылық танытты.
2019 жылдың 20 қарашасында «Қоғамдық тамақтану өнімдерін өндіру бойынша оқу-ғылыми орталығында», «Еуропалық тағамдар» тақырыбында мастер-класс өткізілді. «Мята» мейрамханасының Шеф-аспазы Атмышев Дамир және «Олово» мейрамханасының шеф-аспазы Кулакиди Павел Еуропа асханасының фирмалық тағамдарын әзірлеуді көрсетті.
