- +7(707)221 88 08
- +7(727)221 88 08
Menu
Реферат | Соңғы уақытта қалдықсыз тамақ өнімдерін өндіру технологияларына көп көңіл бөлінуде. Қант қызылшасын өңдеуде шикізат тек 15-30 % пайдаланылады, қалғаны қалдықтарда қалады. Бұл қалдықтардың белгілі-бір бөлігі мал азығын өндіруде қайталама шикізат ретінде қолданылады. Бірақ олар сақтау кезінде тұрақсыз, тез қышқылданады, ашиды, құнды компоненттерін жоғалтады және қоршаған ортаны ластайды.
Осыған байланысты қант қызылшасының құрғақ ұнтақтарын қолдану өзекті болып табылады. Нан-тоқаш және ұннан жасалған кондитерлік өнімдердің ассортименті пайдалы, дәрумені бар бұршақ, үрмебұршақ және басқалары сияқты бұршақты дақылдардан алынған композитті ұнмен байытылады. |
Жобаның мақсаты | Сапасын, пайдалы қасиеттерін жақсарту, өндіріс процесін төмендету, еңбек өнімділігін арттыру және наубайхана мен кондитерлік кәсіпорындардың әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерін жоғарылату мақсатында кептірілген қант қызылшасының ұнтағы және бұршақ дақылдарынан жасалған композитті қоспаларды қолданып нан-тоқаш және ұнды кондитер өнімдерінің инновациялық тиімді технологиясын жасау |
Күтілетін және жеткен жетістіктер | Бұршақ тұқымдас дақылдардың композитті ұнынан нан-тоқаш және кондитерлік өнімдердің ассортиментін алу технологиясы жасалды, бұл қантты рецепттен шығаруға, өндіріс процесінің ұзақтығын қысқартуға, дайын өнімнің сапасын жақсартуға, еңбек өнімділігін арттыруға және нан-кондитерлік кәсіпорындардың әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерін арттыруға мүмкіндік береді. Жоба нәтижесінде келесілер дайындалды және жарияланды: - Web of Science дерекқорындағы 1 (бірінші), 2 (екінші) немесе 3 (үшінші) квартилдерге енгізілген және (немесе) Scopus мәліметтер базасында CiteScore 50 (елу) процентильге ие кем дегенде 1 (бір) мақала немесе рецензияланған ғылыми басылымдағы шолулар; - нөлдік емес импакт-факторы бар шетелдік және (немесе) отандық (БжҒССБК ұсынған)басылымдағы кемінде 1 (бір) мақала. Барлық жоспарланған тапсырмалар орындалды. |
Орындаушылар туралы ақпарат:
1 | Ғылыми жетекші | Мулдабекова Баян Жаксылыковна https://is.ncste.kz/profile/23259 Author ID в Scopus 56031648500 |
2 | Жауапты орындаушы | Якияева Мадина Асатуллаевна yamadina88@mail.ru Author ID в Scopus 57191979219 Researcher ID Web of Science AAL-7432-2020 ORCID ID 0000-0002-8564-2912 Researcher ID in Publons AAL-7432-2020 |
3 | Орындаушы | Тунгышбаева Улбала Облбековна ulbala_84@mail.ru |
4 | Орындаушы | Суймбаева Салтанат Маликовна saltanat_suimbayeva@mail.ru |
5 | Орындаушы | Әбдібек Алина Әділханқызы alina.abdibek@mail.ru |
Публикациялар тізімі
Мулдабекова Баян Жаксылыковна
Якияева Мадина Асатуллаевна
Тунгышбаева Улбала Облбековна:
Жобаның атауы: ИРН АР09258901 «Өнеркәсіптік суықпен жабдықтау және ауаны баптау үшін радиациялық салқындатылған аралас тоңазытқыш жүйелерін зерттеу және әзірлеу»
Қаржыландыру көзі: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Ғылым комитеті
Грант номері: AP09258901/ГФ
Жобаны іске асыру кезеңі: 2021-2023 жылдар
Өзектілігі:
Тоңазытқыш машиналар қазіргі қалалардың энергия тұтынуына айтарлықтай үлес қосады. Пайдаланылған тоңазытқыш жабдықтарының саны үнемі өсіп келе жатқанын ескере отырып, оның энергия тиімділігін арттыру жолдарын табу қажет.
Радиациялық салқындату (ағылш. Radiative Cooling) - бұл ғаламшардың атмосферасы арқылы ғарыш кеңістігіне инфрақызыл сәуле түрінде жылуды қоршаған ортаға шығару тәсілі. Салқындатудың бұл әдісі атмосфералық ауа температурасынан төмен температураны минималды энергия шығындарымен алуға мүмкіндік беретіндігімен ерекшеленеді.
Қазақстанның климаты радиациялық салқындатуды пайдалану үшін қолайлы болып табылады. Алайда, радиациялық салқындатуды пайдалану мүмкіндігі ауа-райына байланысты. Осыған байланысты қажетті температураны тұрақты ұстап тұру үшін радиациялық салқындатуды дәстүрлі тоңазытқыш машиналарымен бірге қолдану керек.
Континентальды климат жағдайында белгілі бір кезеңдерде дәстүрлі тоңазытқыштар көбінесе тиімді жұмыс істемеуі мүмкін. Мұнда жазда олар атмосфералық ауаның жоғары температурасында жұмыс істеуге мәжбүр. Егер салқындатқыш конденсацияның жылуы +40°C температурасы бар атмосфералық ауаға шығарылса, конденсация температурасы +55°C-тан жоғары көтеріледі. Бұл тоңазытқыш коэффициентінің төмендеуіне әкеледі, электр энергиясын тұтынудың артуына әкеледі. Таза судың болмауына байланысты конденсация температурасын төмендету үшін буландыратын салқындатқыш конденсаторлар мен сұйық салқындатқыштың әртүрлі конденсаторларын қолдану әрдайым мүмкін емес. Радиациялық салқындатуды қолдану арқылы конденсация температурасын бір уақытта төмендетуге және тұщы суды тұтынуды болдырмауға мүмкіндік беретін конденсация жылуын бөлу схемасын жасауға болады.
Қыста табиғи салқындатуды пайдалану мүмкіндігіне қарамастан, дәстүрлі салқындатқыштарды пайдалану қажет. Жылдың суық мезгілінде радиациялық салқындатуды салқындатылатын объектіден жылуды тікелей шығару үшін пайдалануға болады. Осылайша, салқындатқышты тоңазытқыш компрессорын қоспай-ақ жүзеге асыруға болады, бұл жылдың белгілі бір кезеңдерінде электр энергиясын едәуір үнемдеуге әкелуі мүмкін.
Жобаның мақсаты: континенталды климаты бар аймақтарда орналасқан жеміс - жидек және көкөніс қоймаларын жыл бойы өнеркәсіптік салқындату және ауаны салқындату үшін бу компрессиялық тоңазытқыш машинасымен бірге радиациялық салқындатуды қолдану мүмкіндігін зерттеу.
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер
Жоба нәтижесінде алмаларды сақтауға арналған эксперименттік тоңазытқыш камерасын әзірлеу және дайындау жоспарлануда, оны салқындату тоңазытқыш машина мен радиациялық салқындату жүйесінің бірлескен әрекеті есебінен жүзеге асырылады.
2021 жылы алынған нәтижелер:
Зерттеу тобы:
Жарияланымдар
Патенттер
Жобаның тақырыбы: ИРН АР09058293 «Жергілікті өсімдік шикізаттары негізінде диеталық иммуностимуляторлы кондитерлік өнімдерді өндіру технологиясын әзірлеу».
Жобаның өзектілігі
Қазақстанның статистикалық мәліметтері бойынша кондитерлік өнімдердің танымалдылығы артып келеді, соның негізінде өнімдердің бұл сегменті олардың вирустық және басқа да жаппай ас қорыту ауруларының алдын алуға бағытталған әрекетін анықтайтын функционалдық ингредиенттерді тасымалдаушы бола алады.
Ингредиенттерді таңдауда өсімдік сығындылары, витаминдер, пробиотиктер негізінде организмдегі биохимиялық процестерді жақсарту арқылы иммундық жүйені күшейту әсеріне назар аудару керек.
Осыған байланысты өсімдік текті биологиялық белсенді заттармен байытылған иммуностимуляциялаушы кондитерлік өнімдерді шығару тамақ өнеркәсібі үшін кезек күттірмейтін міндет болып табылады.
Қазақстан халқы үшін мамандандырылған кондитерлік өнімдердің технологиясын әзірлеу бойынша өндіріске енгізілген зерттеулердің жеткіліксіз көлемі үлкен мәселе болып табылады.
Шешім - жергілікті өсімдік материалдары негізінде диеталық иммуностимуляциялаушы кондитерлік өнімдерді өндірудің оңтайлы технологиясын әзірлеу.
Жобаның мақсаты
Жұмыстың мақсаты табиғи, қымбат емес, жергілікті, қант қосылмаған өсімдік шикізатынан, өмірлік қажетті қоректік заттармен байытылған диеталық иммуностимуляциялаушы кондитерлік өнімдерді (тәттілер, мармеладтар және т.б.) өндірудің ресурс үнемдейтін интеграцияланған технологиясын жасау болып табылады.
Күтілетін нәтижелер
Жобаның әлеуметтік-экономикалық тиімділігі бәсекеге қабілетті иммуностимуляциялаушы кондитерлік өнімдерді өндіру технологиясын әзірлеу, келесі талаптарға жауап береді:
Қол жеткізілген нәтижелер:
5 ғылыми еңбектері жарық көрді, оның ішінде:
- Шығыс-Еуропалық Кәсіпорын технологиялары журналындағы Scopus деректер базасындағы журналдағы 1 мақала (54 пайыздық);
- Комитет ұсынған журналда 1 мақала;
- халықаралық конференцияларда 3 тезис.
Патенттік зерттеулер туралы есеп дайындалды. Scopus, Web of Science, Science Direct, Lan жүйесінің электронды кітапханалары, znanium.com, Cyberleninka, баспа басылымдары, энциклопедиялар деректерін талдау құралдары бойынша әдебиеттерге шолу жасалды.
Әдебиеттерді шолу барысында дәрілік, жеміс-жидек шикізатының, сүт қышқылы микроорганизмдерінің перспективті және аз зерттелген штаммдарының таңдауы жасалды. Кондитерлік зерттеулерді өндірудің балама технологиялары анықталды. Ақпараттық іздестіру нәтижелері халықаралық ғылыми-практикалық конференциялардағы баяндамаларда көрсетіледі. Сметалық құжатқа сәйкес құрал-жабдықтар мен қажетті материалдар сатып алынды.
Тағамдық және биологиялық құндылығы жоғары функционалдық мақсаттағы диеталық иммуностимуляциялаушы кондитерлік өнімдердің зертханалық сынамаларын құру мақсатында рецептуралар мен жұмсақ үлгілерді әзірлеу бойынша сынақтар жүргізілуде. «Құлпынай және шайқурай», «Алма және шырғанақ» пастила-мармелад өнімдерінің алғашқы алты үлгісі алынды. Дегустация хаттамалары беріледі. Пастила – мармелад өнімдерін пробиотиктермен және пребиотиктермен байыту жұмыстары жүргізілуде.
Жобаның зерттеу тобының мүшелері:
Пронина Юлия Геннадьевна (Scopus Author ID 57191589734, ResearcherID Web of Science нөмірі: AAW-4474-2020, ORCID https://orcid.org/0000-0003-0395-3379
Нәбиева Жанар Серікболқызы (Scopus Author ID 56031451100 және 57203549350, ResearcherID Web of Science нөмірі: ABE-5638-2021, ORCID https://orcid.org/0000-0001-7258-746X
Базылханова (Тастурганова) Эльмира Чаймақсұтқызы (Scopus Author ID 5720375910, ResearcherID Web of Science нөмірі: ABE-9543-2021, ORCID https://orcid.org/0000-0002-7854-1523
Шукешева Сәуле Ерболатқызы (Scopus Author ID 57203547092, Number ResearcherID Web of Science: ABE-5500-2021, ORCID https://orcid.org/0000-0002-7275-8385
Ольга Белозерцева (Scopus Author ID 57350330600, ORCID http://orcid.org/0000-0002-2149-9811)
Самадун Әбдісемат Исамидинұлы (ORCID http://orcid.org/0000-0002-5286-5175)
Қажымұрат Асемай Талғатқызы (Scopus Author ID 57203803583, ResearcherID Web of Science нөмірі: M-9468-2015, ORCID https://orcid.org/0000-0001-5359-5528)
Жоба бойынша жарияланымдар тізімі:
Белозерцева О., Байболова Л., Пронина Ю.Г., Сепеда А., Тілевлесова Д. Пастила және мармелад сияқты иммуностимуляциялаушы өнімдердің өмірлік цикліндегі сыни бақылау нүктелерін зерттеу және ғылыми негіздеу // Шығыс-еуропалық кәсіпорын журналы. Технологиялар. 5/11 (113). - 2021. - Б.20-28 https://doi.org/10.15587/1729-4061.2021.241526
Пронина Ю.Г., Базылханова Е.Ч., Набиева Ж.С., Белозерцева О.Д., Қажымұрат А.Т., Самадун А.И. Өсімдік шикізаты негізінде диеталық иммуностимуляциялаушы кондитерлік өнімдерді зерттеу мен өндірудің қазіргі жағдайы // Кол. матер. IX инт. ғылыми-практикалық конф. ҚАЗІРГІ ӘЛЕМДЕГІ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ: ХХІ ҒАСЫР ҚАУІЛДЕРІ. Техникалық ғылым. - Нұр-Сұлтан, 2021.С.54-58. http://www.bobek-kz.com/
Пронина Ю.Г., Набиева Ж.С., Шукешева С.Е. Мармелад өндірісінде сүт қышқылы микроорганизмдерін қолдану перспективалары // Кол. «Қазіргі ортадағы білім, ғылым және бизнес интеграциясы: жазғы пікірталастар: 3-ші халықаралық ғылыми-практикалық интернет-конференцияның тезистері, 11-12 тамыз, 2021 жыл. - Днепр, Украина, 2021, 413-415 беттер. http://www.wayscience.com/wp-content/uploads/2021/08/Materials-of-conference-11-12.08.2021-1.pdf
Пронина Ю.Г., Набиева Ж.С., Базылханова Е.Ч., Белозерцева О.Д., Самадун А.И. Иммуностимуляциялаушы кондитерлік өнімдерді дамытуда дәрілік шөптердің витаминдік құрамын зерттеу // «Алматы технологиялық университетінің хабаршысы», Алматы, - 2021. -№3 (133). - С.25-33. https://doi.org/10.48184/2304-568X-2021-3-25-33
Пронина Ю.Г., Набиева Ж.С., Шукешева С.Е. Кондитерлік пастила-мармелад өнімдерінің технологиясында иммуностимуляциялаушы дәрілік өсімдіктерді қолдануды негіздеу // Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығына арналған «Тамақ, жеңіл өнеркәсіп және қонақжайлылық индустриясының инновациялық дамуы». ғылыми-практикалық конф. - Алматы: АТУ, 2021.С.147-148. https://drive.google.com/file/d/1AOABZDphOPb8TxMwcmTDfxWO8VldJQ_W/preview
Алматы, 050012, Төле би көшесі, 100
+7 727 221-88-08
+7 727 293 52 95
+7 727 317-00-53
+7 727 293-52-96
+7 707 221-88-08